Бойлик ва қашшоқлик, қандай қилиб пул топиш ҳақида фикрлашамиз.
Келинг, сиз билан савол-жавоб ўйнини ўйнаб кўрамиз. Саволларни азиз ўқувши, мен бераман. Жавобларни эса сиз менга эмас, ўзингизга беринг. Демак,
- Маошдан маошга яшаш жонингизга тегдими?
- Топаётган пулингиз эҳтиёжларингизни қондиришга етмаяптими?
- Йўқчилик сабаб оилангизда жанжаллар бўлиб турадими?
- Пул йўқлигидан орзуларингизни амалга ошира олмаяпсизми?
Агар ушбу саволларга 4 марта “ҳа” жавобини берган бўлсангиз, бу қўлланма айнан сиз учун! Социологлар қизиқ бир ҳолатни қайд этадилар: пул ҳақидаги суҳбатлар одамларда муҳаббат ҳақидаги суҳбатлардан ҳам кўпроқ қизиқиш уйғотади. Сабаб нимада? 1998 йил Даниялик социологлар аҳоли орасида: “Пул сиз учун нима? У сизга нима беради? Пул – эзгуликми ёки ёмонлик? ” – деган саволлар билан сўров ўтказишди ва шундай жавобларни олишди:
- Пул – бу озодлик, бошқа одамларга қарам бўлмаслик имконияти.
- Пул ҳақ тўланадиган эмас, кўнглингга ёққан машғулот билан шуғулланиш имконини беради.
- Пул орзуларни рўёбга чиқаришга ёрдам беради.
- Пул турли қулайликлар тақдим этади, турмушни гўзаллаштиради.
- Пул қариганда фаровон ҳаётни таъминлайди.
- Пул – бу яқинларимизга, ота-онамиз, фарзандларимиз, ака- укаларимиз ва дўстларимизга ёрдам бериш имкониятини яратади.
- Пул фарзандларга яхши таълим бериш имконини яратади. Шу билан бирга бир қанча салбий фикрлар ҳам бўлган.
Масалан:
- Пул – бу жоҳиллик
- Пул яқин инсонлар орасига низо солади.
- Пул нафсга эрк беради.
- Агар пул кўп бўлса, ҳаловат йўқолади. эртаю кеш уни ёқотиб қўйишдан қурқиб яшайсан.
- Пул бошқа ҳамма қадриятларни унутишга мажбур қилади.
- Пул одамларни хасис ва очкўз қилиб қояди.
Юқорида келтирилган ижтимоий сўров натижаларининг ҳеч бири ҳақиқатдан ҳоли эмас. Аммо булардан қуйидаги умумий хулосага келиш мумкин: пул – бу кўзгу. Унда инсоннинг яхши ва ёмон томонлари акс этади. Унинг воситасида инсондаги салбий ва ижобий жиҳатлар юзага чиқади. Бас, шундай экан, фазилатларимизу қусурларимиз ўзимизники ва пулнинг уларга асло алоқаси йўқ.
Ҳаммамизнинг ичимизда бир вақтнинг ўзида ҳам бадавлат, ҳам қашшоқ инсон яшайди. Бири “Ўладиган дунёда яшаб қолиш керак”, деса, бошқаси “Ўпкангни бос, боридан ҳам айрилиб қолма” дея шивирлайди. Кўпчилик ана шу қарама-қаршиликлар орасида тўғри қарор қабул қила олмагани учун ҳам омадсизликка дуч келади. Ҳа-ҳа, лотореяда омади келмагани, банкротликка учрагани, маҳсулотига ҳаридор ёқлиги, ишига кам ҳақ тўлангани … учун эмас, айнан бойликнинг руҳиятини тушунмагани, қабул қила олмагани учун ҳам ауцайдерга айланади.
Кўпчилик учун пул – ХХ1 асрнинг сеҳрли таёқчаси дейишимиз ҳам мумкин.
Бизда ҳамон кўпчилик бойликни Яратган фақат суйган бандаларига беради, деган фикрга қатъий ишонишади. Яратганнинг: “Сендан – ҳаракат, мендан — баракат”, — деганини кўпинча атайлаб эътибордан қочирамиз.
Аммо сўзимиз аввалида эйнштейннинг: “Худо Олам билан ошиқ ўйнамайди” деган фикрини бекорга келтирмадик. Пулдор бўлиш ёки бўлмаслик фақат сизнинг қарорингизга боғлик. Хўш, ким бўлишни истайсиз: бадавлатми ёки қашшоқ? Кўп нарса сизга ва сизнинг йиллар давомида шакилланиб келган пул билан муносабатингизга боғлик. Сиз нима деб ўйлайсиз? Сиз бу муносабатни қандай
амалга оширасиз? Булар пул билан муносабатда кўп нарсани белгилаб берувчи саволлардир.
Ёдда тутинг: бойликнинг ўзига яраша қонунлари бор. Бу қонунларнинг аҳамияти бутун олам тортишиш қонуниникидан кам эмас. Бу ҳукм бу ерда ҳам худди суддаги каби ягона: қонунни билмаслик жавобгарликдан озод этмайди. Бойлик қонунларини билмаслик қашшоқлик балосидан халос этмайди. Дунёда пул кўп. Сиз ўйлаганингизданам кўпроқ. Ҳамма гап уларнинг қандай қилиб айнан сизнинг ҳамёнингиз ва ҳисоб рақамингизга келиб тушишини таъминлашда.
Ха, кўпчиликни ўша машҳур савол ҳамиша қийнайди: қандай қилиб кўп пул топиш мумкин? Аммо билибми, билмайми, фақатгина бойлик қонуниятларига амал қилганларгина бунга жавоб топа биладилар.
Проспер Мерименинг “Таманго” деган жуда қизиқ ва ибратли ҳикояси бор.
Унда қулдорлик давридаги воқеа баён қилинади:
“Қул савдогарлари бир гуруҳ занжиларни тутиб, қул қилиб сотиш учун кемада Африкадан Америкага олиб кетадилар. Улар орасида Таманго исимли занжилар сардори ҳам бор эди. Йўлда Таманго қулларни оёққа тургаизиб, исён кўтаради ва экипаж аъзоларини маҳв этиб, бошқарувни қўлига олади. энди улар орқага – Ватанга қайтиб кетиши мумкин эди. Таманго кемани бошқармоқши бўлади. Аммо бу борада ҳеч қандай билими ва малакаси йўқлигидан, бошқариш қонуниятларини билмаганидан, оз бўлмаса кемани чўктириб юборай дейди”
Худди шундай, бойлик денгизига сафарга шиққанлар ҳам кўпинча зарур қонуниятларини билмаганларини учун муваффақияцизликка учрайдилар. Мутахассислар буни Таманго синдроми дейдилар. Бунга дучор бўлмаслик учун билмаган ишингизга қўл урманг, аксинча, аввало нима қилишингиз кераклигини яҳшилаб билиб олинг.
Нима деб ўйлайсиз, автомобил уч, икки ва ҳатто бир ғилдираги бўлмаса, ҳаракатлана оладими? Жамият ҳаёти, инсон ҳаёти ҳам автомобил каби ва моддият унинг бир ғилдирагидир.
Шунингдек, пул ишлаб топишнинг ўзи ҳам алоҳида бир машина. Унинг
биринчи ғилдираги – ички ишонч ва сафарбарлик. Айнан шу ишонч сизнинг
келажак амалларингиз муваффақиятини таъминлайди. Фақат иқтидорли бўлиш, ҳатто ўта иқтидорли бўлиш ҳам мақсадга эришиш учун етарли эмас. Ўзингизга ишонишингиз, қаътиятли ва сабрли бўлишингиз, мақсадга томон дадил ҳаракатланишингиз ва худди илон каби эгилувчан бўлишингиз керак.
“Бир куни бир донишманд дўстиникига меҳмонга кирибди. Дўсти шароб ичиб ўтирган экан, унга ҳам қуймоқчи бўлибди. Шунда донишманд пиёласини тортиб олибди ва бир неча томши шароб дастурхонга тўкилибди. Дўсти: “Нима гап?” – деп сўрабди. Шунда у: “Билиб қуй, қуядиган идиш бўлмаса, шаробни қанча қуйганинг билан бефойда – барибир мен уни ичолмайман. Бу шароб ичмасликнинг энг тўғри йўли” – дебди”. Агар бу ривоятга биз сўйлаётган мавзу нуқтаи назаридан қарасак, ўзимизга яраша хулосани чиқаришимиз мумкин. Инсон ўзини яхши билмаса, ҳеч қачон ўзини яхши назорат қила олмайди. Демак, муваффақиятга эриша олмайди. Унда бойлик қуйиладиган пиёла бўлмайди. Ёки ўзи билиб-билмай бу пиёлани оқиб келаётган бойликка тутмайди.
Машинанинг иккинчи ғилдираги — пул билан тўғри мулоқот қила билиш қобилияти. Нега кўп тадбиркорлар иш бошида кўп маблағга эга бўла туриб, тез орада синадилар? Чунки улар пул билан мулоқотнинг оддий қоидаларини билмайдилар.
Учинши ғилдирак – атрофдагиларга таъсир ўтказа билиш қобилияти. Пулни ҳаводан эмас, ўзимизга ўхшаган одамлардан оламиз. Қандай қилиб? Бунинг учун улар билан тўғри мулоқот қилиш, уларга таъсир ўтказиш усулларини билишимиз даркор. Бойлик уловининг тўртинши ва энг сўнгги ғилдираги – ўйлаш санъати. Тақдир ҳеч кимга давлатни шунчаки бериб қўймайди. Пул ривожланган ақл ва соғлом фикрни қадрлайди. Ҳақиқатда ақлли одамларга ҳамиша омад ёр бўлади. Миянгизни ишлатинг, келажагингиз албатта фаровон бўлади! Ва ниҳоят, ёдда тутинг, машина фақат тўрт ғилдиракда юради. Юқорида айтиб ўтилган тўрт омилнинг ҳеч бирини эътиборсиз қолдирманг.
Ҳаракат қилинг! Ҳаракат қилиш – муваффақиятнинг биринчи ва асосий шарти. Пул ўз-ўзидан келмайди. Қўрқув ва дангасаликни бир четга йиғиштириб қўйиб, сизга аталган миллионлар томон ҳаракатни бошланг. Шу пайитгача сизни чалғитаётган фикрлар, одатлар, афсоналардан воз кечинг. Бетакрор ва ўзига хос
бўлинг. Хатолардан қўрқманг, улардан ўрганишга одатланинг. Имкониятларнинг эса, битта қўймай ҳаммасидан фойдаланинг.