Turgʻun Poʻlat 1928 yilning 20 noyabrida Namangan viloyatining Uychi tumanidagi Mashad qishlogʻida xizmatchi oilasida tavallud topdi. Biroq bolaligi urush davriga toʻgʻri kelganidan bor-yoʻgʻi 9–sinfgacha oʻqiy oldi. Hayotning oʻzi ham muallim, ham dorilfunun vazifasini bajardi. Otasi kabi u ham ona qishlogʻi Mashadda hisobchi boʻlib mehnat faoliyatini boshladi.
Keyinchalik viloyat qishloq xoʻjalik bankida ishni davom ettirdi. Ayni chogʻda “Namangan haqiqati” viloyat gazetasi bilan hamkorlik qilib, ilk sheʼrlari, publitsistik maqola va felʼyetonlarini chop ettirdi. Porovardida mohir jurnalist va adib sifatida elga tanila bordi. Ayniqsa, uning 50-yillar oʻrtalarida Toshkentga koʻchib kelishi orzu va istaklarining roʻyobga chiqishida muhim oʻrin tutdi.
“Adabiyotga bolalikdan havasim zoʻr edi, ‒ deb yozadi u tarjimai holida, ‒ mana shu intilish meni jurnalistika dargohiga olib keldi. Avval Namangan viloyat gazetalarida, soʻngra hozirgi “Oʻzbekiston ovozi” gazetasida, “Oʻzbekfilm” kinostudiyasida, Oʻzbekiston telegraf agentligida adabiy xodim, boʻlim mudiri, muharrir, tarjimon lavozimlarida ishladim. “Sharq yulduzi” jurnalida boʻlim mudiri boʻldim. Asosan 1951 yildan beri ocherk, hikoya, felʼyetonlarim bilan gazeta va jurnallar sahifalarida qatnashib kelaman. Baʼzi-baʼzida tarjimonlik ham qilib turaman. V. Ovechkinning “Rayonning ish kunlari” ocherkini, P. Brovkaning “Daryolar tutashganda” romanini, P. Pokrishkinning “Urush osmoni”, A. P. Saburovning “Zafarli bahor” esdaliklarini oʻzbekchaga agʻdarganman. 1971 yilda oʻzimning “Vodiylarni kezganda” ocherkli kitobim bosilib chiqdi”.
Garchi Turgʻun Poʻlat adabiyotning qutlugʻ dargohiga sheʼriy mashqlari bilan kirib kelgan boʻlsa-da, asosan, nasr borasida jiddiy shugʻullanib, “Ayollar isyoni” (1967), “Jigʻildon qori”, “Toʻraxoʻja” (1970) kabi hajviy hikoyalarini yaratdi. Adib “Hoji hisobchining hikoyalari” turkumi va “Mirrixdan kelgan mehmon” (1973) kitobi bilan adabiy jamoatchilikning eʼtiborini qozondi.
Shuningdek, uning “Tabarruk zaminda” (1970), “Xotinboz” (1972) hamda vafotidan keyin nashr qilingan “Yalovbardor” (1986) kabi kitoblari adabiy davralarda yaxshi baho oldi.
Adib “Ichkuyov” (1975) qissasi bilan 70-yillar oʻzbek nasri tarixida qoldi. Zero, “Ichkuyov” 70-yillar oʻzbek nasrida yangi fikr, yangi qarash, hayot haqiqatini roʻy-rost koʻrsatish nuqtai nazaridan muhim asar edi. Shu tufayli ham bu asar tez orada koʻp qismli telefilm boʻlib, zangori ekranga koʻchdi. 1979 yilda ana shu film ijodkorlari qatorida adibga ham Respublika Davlat mukofoti berildi.
Mustaqillik yillarida Turgʻun Poʻlatning “Ichkuyov” nomli saylanma asarlar toʻplami yangidan nashr etildi va unga adibning tugallanmay qolgan “Odamiy ersang…” nomli romani ham kiritildi.
“Oʻzbek adiblari” (S. Mirvaliyev, R. Shokirova. Toshkent, Gʻafur Gʻulom nomidagi adabiyot va sanʼat nashriyoti, 2016) kitobidan.
Ma’lumotlarni rus tilida o‘qing👇
Тургун Полат родился 20 ноября 1928 года в селе Машад Уйчинского района Наманганской области в семье служащего. Однако, поскольку его детство совпало с войной, он смог проучиться только до 9-го класса. Сама жизнь выполнила задачу и учителя, и целителя. Как и его отец, он начал работать бухгалтером в родном селе Машад.
Позже продолжил работу в областном сельскохозяйственном банке. В это же время он опубликовал свои первые стихи, публицистические статьи и фельетоны в сотрудничестве с областной газетой «Наманган хакигиты». Пороварди стал известен как искусный журналист и писатель. В частности, его переезд в Ташкент в середине 1950-х годов сыграл важную роль в реализации его мечтаний и желаний.
«У меня с детства была страсть к литературе, — пишет он в своей биографии, — и это желание привело меня в область журналистики». Сначала я работал в Наманганской областной газете, затем в нынешней газете «Голос Узбекистана», на киностудии «Узбекфильм», литературным работником, заведующим отделом, редактором, переводчиком в Телеграфном агентстве Узбекистана. Я стал заведующим отделом в журнале «Шарк езтыри». С 1951 года я участвую на страницах газет и журналов со своими очерками, рассказами, фельетонами. Иногда я также перевожу. Я перевел на узбекский язык очерк В. Овечкина «Районные будни», роман П. Бровки «Когда сходятся реки», П. Покрышкина «Военное небо», воспоминания А. П. Сабурова «Торжественная весна». В 1971 году вышла моя книга очерков «Блуждая по долинам».
Хотя Тургун Полат вошел в мир литературы с поэтическими упражнениями, в основном он занимался прозой и создал такие юмористические рассказы, как «Женский бунт» (1967), «Джигилдон кори» и «Тораходжа» (1970). Адиб привлек внимание литературной публики циклом «Рассказы счетовода-пилигрима» и книгой «Гостья из Мирриха» (1973).
Также хорошие отзывы в литературных кругах получили его книги «Табаррук заминда» (1970), «Хотинбоз» (1972) и «Яловбардар» (1986), изданные после его смерти.
Рассказом «Ичкуев» (1975) Адиб оставил историю узбекской прозы 70-х годов. Ведь «Ичкуев» был важным произведением в узбекской прозе 70-х годов с точки зрения новой идеи, нового видения, верного изложения действительности жизни. Благодаря этому это произведение вскоре стало многосерийным телефильмом и перекочевало на большой экран. В 1979 году в числе создателей этого фильма писатель был удостоен Государственной премии Республики.
За годы независимости был переиздан сборник избранных произведений Тургуна Полата «Ичкуёв», включён в него незаконченный роман писателя «Адамий эрсанг…».
Из книги «Узбекские писатели» (С. Мирвалиев, Р. Шокирова. Ташкент, издательство литературы и искусства им. Гафура Гулома, 2016).
[/spoiler]
This domain is for use in illustrative examples in documents. You may use this domain in literature without prior coordination or asking for permission.
More information...