Oʻzbekiston xalq yozuvchisi Hakim Nazir 1915 yil 15 oktyabrda Toshkentning Arpapoya mahallasida mahsidoʻz oilasida tavallud topdi. Boshlangʻich maʼlumotni onasi Malika otin maktabida oldi. Mehnat faoliyatini 15 yoshidan poyafzal fabrikasida boshlab, ayni choqda kechki ishchi-yoshlar maktabida oʻqidi.
1941 yilda Toshkent Davlat pedagogika institutining kechki boʻlimida, 1954–1956 yillarda esa Moskva Oliy adabiyot kursida tahsil oldi.
Adib mehnat faoliyatini 1933 yili oʻquvchilar gazetasida (hozirgi “Tong yulduzi”) adabiy xodim sifatida boshladi.
Shundan keyin uzluksiz respublika yoshlar gazetasida, ridioeshittirishlar qoʻmitasida, Badiiy adabiyot nashriyotida, Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasida adabiy xodim, boʻlim mudiri, masʼul kotib, bosh muharrir, adabiy maslahatchi vazifalarida xizmat qildi.
Hakim Nazirning adabiy faoliyati oʻtgan asrning 30-yillaridan boshlanib, dastlabki mashqlari ‒ hikoyalari 1933 yildan eʼtiboran turli jurnallarda bosildi. “Qishloqdagi jiyanlarim” nomli ilk kitobi 1948 yilda nashr etildi, ilmiy-adabiy jamoatchilik nazariga tushdi. Shundan keyingi oltmish yillik sermazmun ijodi mobaynida kattalar va bolalar uchun 50 dan ortiq kitob chop ettirdi. Bu kitoblardan joy olgan asarlarida odob-axloq, odamiylik, doʻstlik va mehnatga muhabbat, vatanparvarlik haqida bahs boradi. Bolalarning rang-barang ruhiy olamlari gavdalantiriladi.
Adibning “Besh baho” (1955), “Choʻl havosi” (1958), “Yaxshi nom” (1962), “Meni taniysizmi?” (1963), “Bolajonlarim” (1964), “Ali bilan Sher” (1971), “Bir ogʻiz soʻz” (1982) kabi koʻplab asarlari shu jihatdan xarakterlidir.
Hakim Nazirning “Koʻkorol chiroqlari” (1954), “Yonar daryo” (1966), “Kenjatoy” (1976), “Tohir Zuhra qissasi” (1985) hamda “Dadamni topib beringlar” (1991) nomli qissalarida yoshlarning boy, begʻubor va sirli ichki olami, mehnatga, oila va muhabbatga, hayotga boʻlgan munosabatlari ifoda etilgan. Yozuvchining “Lochin qanotlari” (1973) romani oʻzbek bolalar va oʻsmirlar adabiyotida kam yoritilgan urush mavzusiga bagʻishlangan.
Hakim Nazir dramaturg sifatida “Chiranma gʻoz, hunaring oz” pyesasi bilan oʻzbek bolalar dramaturgiyasi rivojiga oʻz hissasini qoʻshdi. Asar koʻp yillar davomida Yosh tomoshabinlar teatri sahnasida muvaffaqiyatli namoyish etildi.
Yozuvchi ijodida kattalar uchun yozilgan hikoya, ocherk va qissalar ham yetakchi oʻrinni egallaydi. “Musobaqadoshlar” (1950), “Odamning qadri” (1958), “Oʻtlar tutashganda” (1960), “Onaizor” (1961), “Aziz odam” (1964), “Shoshilinch telegrammalar” (1987) kabi hikoya va ocherklardan iborat toʻplamlari, “Suv gadosi oqpadar dengizni boshlab keldi” (1962) va “Koʻkterak shabadasi” (1988) kabi qissalari shular jumlasidandir.
Hakim Nazir tavalludining 50 yilligi munosabati bilan ikki jildlik (1969–1970), 60 yilligi oldidan besh jildlik “Tanlangan asarlar”i (1977–1981) chop etildi. Yozuvchining 80 yilligiga bagʻishlangan, memuar janriga mansub ikki yangi kitobi bosildi ‒ biri “Oq fotiha yoki bolalik sarguzashtlari” xotira-qissasi (1995), ikkinchisi esa “Yodimdasiz, azizlarim” (1995) esdaliklaridir.
Hakim Nazirning oʻnlab kitoblari rus, qozoq, qirgʻiz, turkman, tojik, gruzin, arman, ukrain, belorus, latish, litva, eston, nemis, fransuz, ispan, bulgʻor, chex, moʻgʻil tillariga oʻgirilgan, alohida kitoblar holatida nashr etilgan.
Adib asarlarining umumiy tiraji ‒ sanogʻi bir yarim milliondan oshadi.
Hakim Nazir besh jildlik “Tanlangan asarlar”i, bolalar adabiyotini rivojlantirishdagi katta xizmatlari, ijodining maʼnaviy-madaniy hayotimizdagi nufuzi uchun Oʻzbekiston Davlat mukofotiga sazovor boʻldi (1981). Unga “Oʻzbekiston xalq yozuvchisi” faxriy unvoni berildi (1994). Shuningdek, adib Xans Kristian Andersen nomidagi xalqaro diplom bilan ham mukofotlangan (1984).
2000 yilda oʻzbek adabiyoti va madaniyati rivojiga qoʻshgan hissasi uchun Hakim Nazir “El-yurt hurmati” ordeni bilan taqdirlandi.
“Oʻzbek adiblari” (S. Mirvaliyev, R. Shokirova. Toshkent, Gʻafur Gʻulom nomidagi adabiyot va sanʼat nashriyoti 2016) kitobidan.
Ma’lumotlarni rus tilida o‘qing👇
Народный писатель Узбекистана Хаким Назир родился 15 октября 1915 года в ташкентском районе Арпапоя в семье Махсидоз. Его мать, Малика, получила начальное образование в конноспортивной школе. Работать на обувной фабрике начал в 15 лет, параллельно учился в вечерней школе рабочей молодежи.
В 1941 году учился на вечернем отделении Ташкентского государственного педагогического института, а в 1954-1956 годах на Московских высших литературных курсах.
Адиб начал свою трудовую деятельность в 1933 году литературным сотрудником студенческой газеты (ныне «Тонг ыстызири»).
После этого непрерывно работал литературным сотрудником, заведующим отделом, ответственным секретарем, главным редактором, литературным консультантом в республиканской молодежной газете, радиокомитете, литературном издательстве, Союзе писателей Узбекистана.
Литературная деятельность Хакима Назира началась в 30-х годах прошлого века, а его первые очерки и рассказы печатались в различных журналах с 1933 года. Первая книга под названием «Мои племянники в деревне» вышла в свет в 1948 году и привлекла внимание научной и литературной общественности. После этого за свою шестидесятилетнюю творческую деятельность он издал более 50 книг для взрослых и детей. В произведениях, вошедших в эти книги, обсуждаются этика, человечность, дружба, любовь к работе и патриотизм. Воплощаются детские красочные духовные миры.
Адиба «Пять цен» (1955), «Воздух пустыни» (1958), «Доброе имя» (1962), «Ты меня знаешь?» (1963), «Мои дети» (1964), «Али со львом» (1971), «Бір огыз соз» (1982) характерны для многих его произведений.
В рассказах Хакима Назира «Кокорол огни» (1954), «Ёнар дарё» (1966), «Кенджатой» (1976), «Тахир Зухра киссаси» (1985) и «Найди моего папу» (1991) молодые люди богаты. , невинный и загадочный, выражен его внутренний мир, его отношение к работе, семье и любви, к жизни. Роман писателя «Соколиные крылья» (1973) посвящен теме войны, редко затрагиваемой в узбекской детской и подростковой литературе.
Как драматург Хаким Назир внес свой вклад в развитие узбекской детской драматургии спектаклем «Чиранма гоз, хунаринг оз». Спектакль уже много лет с успехом ставится на сцене ТЮЗа.
Рассказы, очерки и рассказы, написанные для взрослых, также занимают ведущее место в творчестве писателя. В его состав вошли такие рассказы и очерки, как «Конкуренты» (1950), «Ценность человека» (1958), «Отлар Туташканда» (1960), «Онайзор» (1961), «Азиз Одам» (1964), « Срочные телеграммы» (1987). Среди них такие сборники, как «Сув гадоси акпадар дэнзи келди» (1962) и «Коктерак шабадаси» (1988).
По случаю 50-летия Хакима Назира до 60-летия были изданы два тома (1969–1970) и пять томов «Избранных произведений» (1977–1981). Вышли в свет две новые книги мемуарного жанра, посвященные 80-летию писателя – мемуары «Ак Фотиха, или Приключения детства» (1995),а второй — мемуары «Вы помните, мои дорогие» (1995).
Десятки книг Хакима Назира переведены на русский, казахский, киргизский, туркменский, таджикский, грузинский, армянский, украинский, белорусский, латышский, литовский, эстонский, немецкий, французский, испанский, болгарский, чешский, монгольский языки и изданы. как отдельные книги.
Общий тираж произведений Адиба превышает полтора миллиона.
За пятитомное «Избранное», большие заслуги в развитии детской литературы, влияние его творчества на нашу духовную и культурную жизнь Хаким Назир удостоен Государственной премии Узбекистана (1981). Ему присвоено почетное звание «Народный писатель Узбекистана» (1994). Награжден также международным дипломом имени писателя Ганса Христиана Андерсена (1984).
В 2000 году за вклад в развитие узбекской литературы и культуры Хаким Назир был награжден орденом «Уважение страны».
Из книги «Узбекские писатели» (С. Мирвалиев, Р. Шокирова. Ташкент, Изд-во литературы и искусства им. Гафура Гулома, 2016).
[/spoiler]
This domain is for use in illustrative examples in documents. You may use this domain in literature without prior coordination or asking for permission.
More information...
Zo’r fikrim
albatta bu Ijodkor ya’ni Hakim Nazir hayoti va ijodi haqida gapirilganda gap ko’p. U kishining ijodi juda sermahsul, she’rlari juda ma’noli shu bilan birga u kishining asarlarining mazmuni va mohiyati haqida ham ma’lumotlar tashlab bersangizlar zo’r bo’lardida