Bachadon boʻyni eroziyasi – bachadon boʻynining qin tarafga qaragan kirish qismi yassi epiteliylarining zararlanishi. Koʻpincha endoservitsit va jinsiy aʼzolarning boshqa kasalliklari, ayol organizmidagi gormonal oʻzgarishlar natijasida rivojlanadi. Kasallik belgilarsiz kechishi yoki qindan keladigan ajralmalar, qorinning pastki sohasida, chov sohasidagi ogʻriqlar bilan kechishi mumkin.
Kasallik bachadon boʻyni oʻsmalari (polip, saraton) rivojlanishiga olib keluvchi omil hisoblanadi. Bachadon boʻyni eroziyasi diagnostikasida asosan ginekologik koʻzgu yordamida vizual koʻrish va kolposkopiya amaliyotlari bajariladi. Kasallikni davolashda diatermokoagulyatsiya, lazerovaporizatsiya va kriodestruksiya hamda radiotoʻlqinli usullardan foydalaniladi.
Bachadon boʻyni eroziyasi nima?
Ayollarda bachadon boʻyni eroziya termini ostida bachadonning qin qismi yassi epiteliylarining shikastlanishi tushuniladi. Bu kasallik ginekologiya sohasida juda koʻp uchraydi. Bachadon boʻyni bachadonning pastki qismi hisoblanadi va qinga qaragan boʻladi, uning oʻrtasidan servikal kanal oʻtadi. Servikal kanal yuqorigi qismi ichki kirish teshigi bilan, pastki qismi esa tashqi kirish teshigi bilan tugaydi.
Tashqi kirish teshigi bachadon boʻynining qin qismiga ochiladi va tugʻruq jarayoni roʻy bergan ayollarda koʻndalang shaklda, farzand dunyoga keltirmaganlarda esa yumaloq shaklda boʻladi. Tashqi teshik sohasidagi koʻp qavatli yassi epiteliyning shikastlanishi bachadon boʻyni eroziyasi koʻrinishida namoyon boʻladi.
Bachadon boʻynida eroziyalarning uzoq muddat davom etishi yaxshi sifatli oʻsmalar shakllanishiga olib keladi (polip) va eng achinarlisi yomon sifatli oʻsmalar ham shakllanish ehtimoli yuqori boʻladi.
Bachadon boʻyni eroziyasi shakllanishining bir necha sabablari mavjud. Masalan, bachadon boʻyni shilliq qavatining tugʻruq jarayonida, homiladorlikni sunʼiy toʻxtatganda, boʻyincha yalligʻlanish kasalliklarida, gormonal oʻzgarishlarda rivojlanishi mumkin. Kasallik rivojlanishida jinsiy yoʻl orqali yuqadigan infeksiyalarning oʻrni katta – xlamidioz, ureaplazmoz, trixomoniadaza va boshqalar. Bachadon boʻyni eroziyasi balogʻat yoshidagi hamda tugʻruq jarayoni roʻy bermagan qizlarda ham uchraydi.
Kasallik turlari
Bachadon boʻyni eroziyalari quyidagi turlarga boʻlinadi:
- Chin;
- Psevdoeroziya yoki soxta eroziya;
- Tugʻma.
Bachadonning chin eroziyasi
Bachadon boʻyni chin eroziyasi deb bachadon boʻynining qin sohasiga qaragan tarafidagi shilliq qavat yassi epiteliylarning zararlanishiga aytiladi. Chin eroziyaga shikastlangan sohadagi yalligʻlanish belgilarining yaqqol namoyon boʻlishi xosdir. Bachonning chin eroziyaning asosiy sababi endoservitsit natijasida boʻyindan keladigan ajralmalar taʼsirida shilliq qavatlarning taʼsirlanishidir. Bu turdagi eroziya odatda toʻq qizil rangda, notoʻgʻri yumaloq shaklda, oson qonaydigan holatda koʻrinadi. Kolposkop va mikroskop yordamida eroziya kuzatilganda qon tomirlar kengayganligi, shish, infiltratsiya, fibrin ildizlari, qon, shilliq yiringli ajralmalar aniqlanadi. 1-2 hafta oʻtgach chin eroziya bitish bosqichiga oʻtadi va psevdoeroziya shakllanadi.
Psevdoeroziya
Bitish jarayoniga yassi epiteliy oʻrniga silindrik epiteliy ham oʻsa boshlaydi, bachadon boʻyni kanalidan eroziya sohasiga tarqaladi. Silindrik epiteliy hujayralari yorqin rangli boʻlganligi sababli eroziya oʻchogʻi yaltiragan holatda koʻrinadi. Bu jarayon chin eroziya bitishining ilk bosqichi boʻlib hisoblanadi. Odatda bunday holat ginekologlar tomonidan aniqlanadi.
Silindrik epiteliy eroziyaning nafaqat yuza qismida balki uning ichiga ham oʻsa boshlaydi, natijada shilliq ajratuvchi hujayralar yoʻli berkiladi, hamda mayda va kolposkopiyada yaqqol koʻzga tashlanuvchi kistalar hosil boʻladi. Baʼzida yirik kistalar tashqi kirish teshigi oldida hosil boʻladi va koʻrinishidan bachadon boʻyni poliplarini eslatadi. Kistalar sonining koʻpligi bachadon boʻyni gipertrofiyasiga sabab boʻladi.
Psevdoeroziya turlari
- Follikulyar (bezli) – bez yoʻllari va bezli kistalardan iborat boʻladi;
- Pappilyar – shilliq qavat yuzasida soʻrgʻichsimon oʻsimtaga ega va yalligʻlanish belgilari bor;
- Bezli-papilyar yoki aralash – har ikkala shakldagi belgilarni oʻzida jamlaydi.
Psevdoeroziyalar davo muolajalarisiz bir necha oylargacha saqlanib qolishi mumkin, eroziyaga olib keluvchi sabab bartaraf etilmasa, hatto yillar davomida ham saqlanib turadi. Psevdoeroziyalarning oʻzi ham infeksiya manbasi boʻlib, bachadon boʻyni yalligʻlanishiga olib kelishi mumkin.
Davo muolajalari taʼsirida yoki oʻz-oʻzidan silindrik epiteliy oʻrnini yassi epiteliy egallashi mumkin, yaʼni normal epiteliy qavat tiklanishi eroziyalar bitishining ikkinchi bosqichi hisoblanadi. Eroziyalar bitgan joyda kichik oʻlchamga ega boʻlgan kistalar hosil boʻlishi mumkin.
Uzoq muddat davom etgan psevdoeroziyalar va boshqa yondosh yalligʻlanish kasalliklari shilliq qavatda patologik oʻzgarishlarga sabab boʻladi, yaʼni atipiya va displaziya. Epitelial displaziya holatiga kelgan eroziyalar saraton oldi kasalliklari sifatida baholanadi.
Psevdoeroziyalar yirik oʻlchamga ega boʻlmaydi (3 mm.dan 5 mm.gacha) yoki bachadon boʻynining kattagina qismini egallab oladi. Asosan tashqi kirish teshigi yoki bachadon boʻyni labida joylashadi. Psevdoeroziyalar notoʻgʻri shaklda, yorqin qizil rangli, notekis yuzali, shilliq yoki yiringli ajralmalar bilan qoplangan holatda boʻladi. Bitish jarayonida psevdoeroziyalar chekkalarida och pushti rangli yassi epiteliylarni koʻrish mumkin.
Psevdoeroziyalar, ayniqsa papilyar tipidagi eroziyalar tez qonaydi, instrumental tekshiruv yoki jinsiy aloqa vaqtida qonay boshlaydi. Bundan tashqari, psevdoeroziyalar displaziya holatida va homiladorlik vaqtida ham qonashga moyil boʻladi. Psevdoeroziyalar oqibati ijobiy, eroziya hosil boʻlgan sohadagi bez hujayralari yoʻli ochilishi va yassi hujayralar qayta tiklanishi jarohatning bitishidan darak beradi.
Bachadonning tugʻma eroziyalari
Tugʻma bachadon eroziyalari servikal kanal silindrik epiteliy hujayralarining yassi epiteliyga oʻsim kirishi natijasida shakllanadi. Hujayralarning bir-biri bilan qoʻshilib ketishi homiladorlikda roʻy beradi, shuning uchun kasallik tugʻma eroziya deb yuritiladi.
Tugʻma eroziyalar koʻp boʻlmagan sohani egallaydi va yorqin qizil rangda hamda tekis yuzaga ega boʻladi. Obyektiv tekshiruvda (kolposkopiya yoki qin koʻzgusi yordamida) kanaldan keladigan ajralmalar va yalligʻlanish belgilari koʻrinmaydi.
Tugʻma eroziyalar koʻpincha oʻsmirlik davrda aniqlanadi, odatda oʻz oʻzidan bitib ketadi. Balogʻat yoshigacha eroziyalar saqlanib qoladigan boʻlsa, infeksiya aralashishi, yalligʻlanishi va turli asoratlarga olib kelishi mumkin. Kam hollarda tugʻma eroziyalar oʻrnida yassi kondilomalar shakllanadi, tugʻma eroziya natijasida yomon sifatli oʻsmalar paydo boʻlmaydi.
Bachadon boʻyni eroziyasi rivojlanish sabablari
Bachadon boʻyni eroziyasi rivojlanish mexanizmi asosan yalligʻlanish jarayonlari bilan tushuntiriladi. Endoservitsit va servitsit, servikal kanaldan ajraladigan patologik suyuqliklar tashqi teshik sohasi epiteliy qavatini qoʻzgʻatadi va epiteliylarni zararlaydi. Natijada chin eroziya shakllanadi va unga qin mikroflorasi qoʻshiladi.
Disgormonal holatlar bachadon boʻyni eroziyasi rivojlanishida ham oʻz taʼsiriga ega. Tekshiruvlar natijasida bachadon boʻynida uchraydigan eroziv holatlar homiladorlik roʻy berganida yoki tugʻruqdan keyin oʻz oʻzidan yoʻqolib ketadi.
Bachadon boʻyni eroziyasi rivojlanishining yana bir sababi tugʻruq jarayonida roʻy beradigan jarohatlar natijasida shakllanadigan ektropin holati (buralib qolishi)dir. Uzoq muddat davom etuvchi davo konservativ davo muolajalari natijasida ham tuzalmaydigan bachadon boʻyni eroziyalari – saraton oldi holati deb baholanadi.
Kasallik diagnostikasi
Bachadon boʻyni eroziyasi diagnostikasi biroz murakkab, bunga sabab kasallikning aniq bir belgisi hamda bemorni shikoyat qilishiga sabab boʻluvchi holatlar yuzaga chiqmaydi, baʼzida kasallik belgilarsiz kechadi. bachadon eroziyasi rivojlanishiga olib keluvchi boshqa kasalliklar belgilariga asoslangan holda bachadon boʻyni eroziyasi aniqlanadi. Shu tufayli eroziya asosan kolposkopiya yoki bachadon boʻynini ginekologik koʻzgu yordamida aniqlanadi.
Chin eroziyalar yorqin pushti rangda, displaziya sohalari sariq rangda, atipik oʻchoqlar esa oqish rangda koʻrinadi. Shilliq qavat displaziyalariga gumon qilinsa, u sohadan biopsiya uchun naʼmuna olinadi va gistologik tekshiruv oʻtkaziladi.
Bachadon boʻyni eroziyasi davosi
Ginekologiya sohasida bachadon boʻyni eroziyasi quyidagicha davolanadi:
- Tugʻma eroziyalarni aniqlash;
- Bachadon boʻyni eroziyalariga sabab boʻluvchi asosiy kasallikni davolash;
- Yalligʻlanish infeksiya taʼsirida boʻlsa, bakteriyalarga qarshi dori preparatlari qoʻllaniladi.
Yalligʻlanishga qarshi mahalliy qoʻllaniladigan antiseptik vositalar hamda regeneratsiyani ragʻbatlovchi preparatlar buyuriladi.
Eroziyani zamonaviy usulda davolashda silindrik epiteliy oʻrniga yassi epiteliylar qayta tiklanishini taʼminlashga qaratiladi. Buning uchun diatermokoagulyatsiya, lazeroterapiya, kriodestruksiya, radiotoʻlqinli usul qoʻllaniladi.
Koagulyatsiya usuli
Koagulyatsiya usuli farzand dunyoga keltirmagan yosh ayollarda oʻtkazilmaydi, bunga sabab hujayralar oʻrnida chandiq hosil boʻlishidir. Aks holda tugʻruq roʻy beradigan boʻlsa, bachadon boʻyni kengaygan vaqtda chandiqdan qon ketishi mumkin. Diatermokoagulyatsiya amaliyotidan soʻng toʻliq bitib ketish 1,5-3 oy ichida roʻy beradi. Bu usuldan soʻng koʻpincha endometrioz rivojlanadi. Shu sababli usulni hayz siklining ikkinchi yarmida oʻtkazgan yaxshiroq.
Lazeroterapiya
Bachadon boʻyni eroziyasini lazer nurlari yordamida kuydirish hayz siklining 5-7 kunlarida oʻtkaziladi. Bu usulni oʻtkazishdan avval qin va bachadon boʻyni sanatsiya qilinadi. Lazer yordamida kuydirish usuli ogʻriqsiz, shilliq qavatda chandiq hosil qilmaydi va homiladorlikda, tugʻruq vaqtida asoratlar bermaydi. Muolajadan soʻng toʻliq bitib ketish 1 oyda roʻy beradi.
Kriodestruksiya
Kriodestruksiya (kriokoakulyatsiya) – eroziyaga uchragan shilliq qavatni muzlatish yoʻli bilan barham etish usulidir, bunda suyultirilgan azotdan foydalaniladi. Bu usul yuqoridagi usullarga qaraganda ancha qulay, amaliyot oʻtkazilgandan soʻng chandiq hosil boʻlmaydi, epiteliy qavat tez tiklanadi, nekroz oʻchoqlari osonlik bilan koʻchadi. Toʻliq bitish 1-1,5 oyda roʻy berishi mumkin.
Radiotoʻlqinlar bilan davolash
Surgirton qurilmasi yordamida bachadon boʻyni eroziyasini radiotoʻlqinlar bilan davolash – yuqori tebranishli elektromagnit toʻlqinlarini yuborish yoʻli bilan eroziyani davolash usuli hisoblanadi. Muolaja 1 daqiqa davom etadi, ogʻriqsizlantirish talab etilmaydi, amaliyotdan soʻng jarohat joyini qayta ishlashga hojat yoʻq, farzand dunyoga keltirmagan ayollarda ham usulni qoʻllasa boʻladi, chandiqlar hosil qilmaydi.
Yuqoridagi barcha usullar bachadon eroziyasini vizual va gistologik aniqlangach, yomon sifatli oʻsmalar istisno qilingandagina amalga oshiriladi. Agar yomon sifatli oʻsmalar aniqlansa, davo choralari radikal usulda amalga oshiriladi. Bachadon boʻyni eroziyasi toʻliq davolangandan soʻng ayol kishi shifoxona nazorati ostida boʻlishi kerak. Bundan tashqari, ginekolog koʻrigidan vaqti-vaqti bilan oʻtib turishi lozim.
Ikid.uz
Эрозия шейки матки – это повреждение плоского эпителия входа шейки матки, обращенного во влагалище. Нередко эндоцервицит и другие заболевания половых органов развиваются в результате гормональной перестройки женского организма. Заболевание может проходить бессимптомно или с выделениями из влагалища, болями внизу живота, паховой области.
Заболевание является фактором, приводящим к развитию опухолей шейки матки (полип, рак). При диагностике эрозии шейки матки визуальный осмотр и процедуры кольпоскопии в основном проводят с использованием гинекологического зеркала. При лечении заболевания применяют диатермокоагуляцию, лазерную вапоризацию и криодеструкцию, а также радиоволновые методы.
Что такое эрозия шейки матки?
У женщин термин эрозия шейки матки означает поражение плоского эпителия влагалища матки. Это заболевание очень распространено в области гинекологии. Шейка матки является нижней частью матки и обращена во влагалище, через которое проходит цервикальный канал. Верхняя часть цервикального канала заканчивается внутренним входом, а нижняя — наружным входом.
Наружное отверстие открывается во влагалищную часть шейки матки и имеет поперечную форму у рожавших женщин и круглую у нерожавших женщин. Поражение многослойного плоского эпителия в области наружного отверстия проявляется в виде эрозии шейки матки.
Длительные эрозии на шейке матки приводят к образованию доброкачественных опухолей (полипов) и, к сожалению, велика вероятность образования недоброкачественных опухолей.
Причин образования эрозии шейки матки несколько. Например, слизистая шейки матки может развиваться во время родов, при искусственном прерывании беременности, при воспалительных заболеваниях шейки, при гормональных изменениях. Большую роль в развитии заболевания играют инфекции, передающиеся половым путем – хламидиоз, уреаплазмоз, трихомониаз и др. Эрозию шейки матки можно обнаружить также в период полового созревания и у нерожавших девочек.
Виды заболеваний
Эрозии шейки матки подразделяют на следующие виды:
Подбородок;
Псевдоэрозия или ложная эрозия;
Врожденный.
Эрозия шейки матки
Эрозия шейки матки относится к повреждению плоского эпителия слизистой оболочки на стороне шейки матки, обращенной во влагалище. Эрозия подбородка характеризуется явными признаками воспаления в зоне поражения. Основной причиной эрозии шейки матки является поражение слизистых оболочек выделениями из шейки в результате эндоцервицита. Этот тип эрозии обычно темно-красного цвета, неправильной формы и легко кровоточит. При эрозиях с помощью кольпоскопа и микроскопа наблюдают расширение сосудов, отек, инфильтрацию, фибриновые корни, кровь,Выявляются слизисто-гнойные выделения. Через 1-2 недели истинная эрозия переходит в терминальную стадию и формируется псевдоэрозия.
Псевдоэрозия
Цилиндрический эпителий начинает расти вместо плоского эпителия в процессе заживления, распространяясь из цервикального канала в зону эрозии. Поскольку цилиндрические эпителиоциты ярко окрашены, очаг эрозии виден в блестящем состоянии. Этот процесс является первой стадией истинной эрозии. Это состояние обычно диагностируется гинекологами.
Цилиндрический эпителий начинает разрастаться не только на поверхности эрозии, но и внутри нее, в результате чего блокируется путь слизесекретирующих клеток, и при кольпоскопии образуются мелкие и хорошо видимые кисты. Иногда большие кисты образуются перед наружным входом и имеют вид полипов шейки матки. Большое количество кист вызывает гипертрофию шейки матки.
Виды псевдоэрозии
Фолликулярная (железистая) – состоит из железистых протоков и железистых кист;
Папиллярная – имеет папиллярную опухоль на поверхности слизистой оболочки и имеет признаки воспаления;
Железисто-папиллярная или смешанная – включает признаки обеих форм.
Псевдоэрозии без лечения могут сохраняться несколько месяцев и даже годы, если не устранить причину эрозии. Псевдоэрозии сами по себе являются источником инфекции и могут вызвать воспаление шейки матки.
Цилиндрический эпителий может замещаться плоским эпителием под влиянием лечебных процедур или сам по себе, то есть восстановление нормального эпителиального слоя является вторым этапом заживления эрозий. В конце эрозий могут образовываться небольшие кисты.
Длительные псевдоэрозии и другие воспалительные заболевания вызывают патологические изменения слизистой оболочки, а именно атипию и дисплазию. Эрозии в состоянии эпителиальной дисплазии оцениваются как предраковые заболевания.
Псевдоэрозии не имеют больших размеров (от 3 мм до 5 мм) или занимают большую часть шейки матки. В основном располагается на наружном входе или на губе шейки матки. Псевдоэрозии неправильной формы, ярко-красного цвета, с неровной поверхностью, покрытые слизистым или гнойным отделяемым. В процессе заживления по краям псевдоэрозий можно увидеть бледно-розовые плоские эпителии.
Псевдоэрозии, особенно эрозии папиллярного типа, быстро кровоточат, начинают кровоточить при инструментальном исследовании или половом акте. Кроме того, псевдоэрозии склонны кровоточить при дисплазии и при беременности. Результат псевдоэрозии положительный, вскрытие железистых клеток в области эрозии и регенерация плоских клеток свидетельствуют о заживлении раны.Врожденные эрозии матки
Врожденные эрозии матки образуются в результате проникновения опухолью клеток цилиндрического эпителия цервикального канала в плоский эпителий. Слияние клеток происходит во время беременности, поэтому заболевание называют врожденной эрозией.
Врожденные эрозии занимают небольшую площадь, имеют ярко-красный цвет и плоскую поверхность. При объективном осмотре (с помощью кольпоскопии или вагинального зеркала) выделений и признаков воспаления из канала не видно.
Врожденные эрозии часто обнаруживаются в подростковом возрасте и обычно рассасываются спонтанно. Если эрозии сохраняются до зрелого возраста, может помешать инфекция, вызвать воспаление и различные осложнения. В редких случаях на месте врожденных эрозий образуются плоские кондиломы, в результате врожденных эрозий опухоли плохого качества не появляются.
Причины эрозии шейки матки
Механизм развития эрозии шейки матки в основном объясняется воспалительными процессами. Эндоцервицит и цервицит, патологические жидкости, выделяемые из цервикального канала, раздражают эпителиальный слой области наружного отверстия и повреждают эпителий. В результате образуется эрозия влагалища и к нему присоединяется вагинальная микрофлора.
На развитие эрозии шейки матки также влияют дисгормональные состояния. В результате обследований эрозивные состояния на шейке матки исчезают самостоятельно во время беременности или после родов.
Еще одной причиной развития эрозии шейки матки является эктропион (заворот), который образуется в результате травм, возникающих во время родов. Эрозии шейки матки, не поддающиеся консервативному лечению, относят к предраковым состояниям.
Диагностика заболеваний
Диагностика эрозии шейки матки несколько затруднена, из-за этого отсутствуют специфические признаки заболевания и состояния, вызывающие жалобы больного, иногда заболевание протекает бессимптомно. Эрозию шейки матки определяют на основании симптомов других заболеваний, которые приводят к развитию эрозии матки. Из-за этого эрозию в основном выявляют при кольпоскопии или с помощью гинекологического зеркала шейки матки.
Истинные эрозии выглядят ярко-розовыми, участки дисплазии — желтыми, а атипичные очаги — жидкостью. При подозрении на дисплазию слизистой берут биоптат из области и проводят гистологическое исследование.
Лечение эрозии шейки матки
В сфере гинекологии эрозию шейки матки лечат следующим образом:
Выявление врожденных эрозий;
Лечение основного заболевания, вызывающего эрозию шейки матки;
Антибактериальные препараты применяются, если воспаление вызвано инфекцией.Назначают местные противовоспалительные антисептики и препараты, стимулирующие регенерацию.
В современном лечении эрозий вместо цилиндрического эпителия ориентируются на обеспечение регенерации плоского эпителия. Для этого применяют диатермокоагуляцию, лазеротерапию, криодеструкцию, радиоволновой метод.
Метод коагуляции
Метод коагуляции не проводят молодым женщинам, не рожавшим детей, причиной этого является образование рубца на месте клеток. В противном случае при родах рубец может кровоточить при раскрытии шейки матки. После диатермокоагуляции полное заживление происходит в течение 1,5-3 месяцев. Эндометриоз часто развивается после этой процедуры. Поэтому лучше проводить метод во второй половине менструального цикла.
Лазерная терапия
Прижигание эрозии шейки матки с помощью лазерных лучей проводят на 5-7 день менструального цикла. Перед проведением этого метода влагалище и шейку матки санируют. Метод лазерного выжигания безболезненный, не оставляет рубца на слизистой оболочке, не вызывает осложнений при беременности и родах. После лечения полное заживление происходит через 1 месяц.
Криодеструкция
Криодеструкция (криокоагуляция) – метод разрушения эродированной слизистой оболочки путем замораживания, при котором используется жидкий азот. Этот метод удобнее вышеперечисленных, после операции не образуется рубец, эпителиальный слой быстро восстанавливается, очаги некроза легко перемещаются. Полная зрелость может наступить через 1-1,5 месяца.
Лечение радиоволнами
Лечение эрозии шейки матки радиоволнами с помощью аппарата Сургиртон – это метод лечения эрозии путем направления высокочастотных электромагнитных волн. Процедура длится 1 минуту, анестезия не требуется, нет необходимости обрабатывать рану после процедуры, метод можно использовать даже у нерожавших женщин, не оставляет рубцов.
Все вышеперечисленные методы выполняются только после визуального и гистологического выявления эрозии матки и исключения недоброкачественных опухолей. При выявлении недоброкачественных опухолей лечебные мероприятия проводят радикальным образом. После полного излечения эрозии шейки матки женщина должна находиться под стационарным наблюдением. Кроме того, необходимо время от времени проходить осмотр гинеколога.
Ikid.uz