XX asr jahon adabiyotining ulkan namoyandasi, shoir, koʻplab milliy va xalqaro mukofotlar sovrindori, faol jamoat arbobi va siyosatchi, tinchlik uchun tolmas kurashchi. Haqiqiy ismi – Neftali Rikardo Reyes.
Chilining janubidagi Parral shaharchasida temiryoʻlchi oilasida tugʻilgan Pablo Nerudaning bolaligi Temuko shahrida – ogʻir sharoitda oʻtgan. Bolaligidan sheʼr yoza boshlagan. 1921 yilda “Bayram qoʻshigʻi” sheʼri talabalar adabiy tanlovida gʻolib chiqib, mukofot oladi. 1923 yilda ilk kitobi “Tun manzaralari”, 1924 yilda esa ikkinchi kitobi – “Muhabbat haqida yigirma sheʼr va umidsizlik haqida bir qoʻshiq” nashr etiladi. Pedagogika institutining filologiya fakultetini bitirgandan soʻng bir necha yil diplomatik xizmat taqozosiga koʻra bir qator Osiyo va Yevropa mamlakatlarida boʻladi.
Shoir ijodining birinchi choʻqqisi deya baholangan “Vatanimiz bitta – ona yer” sheʼrlar toʻplami 1933 yilda yoziladi, 1935 yilda nashr etiladi.
Ispaniyada roʻy bergan fuqarolar urushi davrida Pablo Neruda Madridda yashab, Chili elchixonasida faoliyat yuritadi. Ispaniyadagi urush voqealari taʼsirida “Ispaniya yuragimda” sheʼrlar kitobini yaratadi. Ikkinchi jahon urushi davrida fashizmga qarshi nafrat va uzoq qamal qilingan shahar aholisiga xayrixohlik ruhi bilan sugʻorilgan “Stalingradga muhabbat qoʻshigʻi” turkum sheʼrlarini yozib, gavjum shaharlarda oʻqiydi. Plakat shaklida koʻp nusxada chop etib, koʻchalarga osib qoʻyadi.
1948–1952 yillarda quvgʻinda yashirinib yuradi, Chili politsiyasidan qochib chet ellarda yashaydi. 1949 yilda shoir oʻzining asosiy kitobi – “Bashariyat qoʻshigʻi” epopeyasini yaratadi. Kitob 1950 yilda Meksikada nashr etiladi, asar yashirin tarzda Chilida ham bosiladi. “Bashariyat qoʻshigʻi” shoir ijodining eng yuksak choʻqqisidir.
Yevropa va Osiyo mamlakatlariga safar “Uzumzorlar va shamollar” (1953) sheʼrlar kitobini yaratish uchun katta manba beradi. Keyingi ikki yil davomida shoir falsafiy qasidalar bitadi: “Oddiy buyumlarga qasida” (1954) va “Oddiy buyumlarga yangi qasidalar” (1955). Bu bilan shoir epik janrga murojaat etadi. 1957 yilda esa Pablo Neruda “Qasidalarning uchinchi kitobi”ni “Estravagario” (“Aqliy dovdirash” va “Hech nima – va deyarli hamma narsa”) nomi bilan eʼlon qiladi.
1969 yilda “Hamon…”, 1970 yilda “Qiyomat” sheʼrlar kitobi nashr etiladi.
1971 yilda Pablo Neruda adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti bilan taqdirlanadi.
Pablo Neruda 1949 yilda Rossiyada Pushkin tavalludining 150 yilligiga bagʻishlangan xalqaro adabiy anjumanda ishtirok etadi. Rossiya va qardosh respublikalarning koʻplab yozuvchi-shoirlari, shu jumladan Gʻafur Gʻulom bilan tanishadi. 1962 yilda Pablo NerudaToshkentga keladi, adabiy uchrashuvlarda ishtirok etadi, Oʻzbekiston xalq shoiri Gʻafur Gʻulomning Beshyogʻochdagi uyida mehmon boʻladi.
1973 yilning 11 sentyabrida fashistlar Chilida davlat toʻntarishini amalga oshiradilar. Mamlakat Prezidenti Salvador Alyendeni otib oʻldirishadi. Oʻz vatanining va xalqining boshiga tushgan musibat tufayli 1973 yilning 23 sentyabrida Pablo Neruda halok boʻladi. Fashistlar Pablo Nerudaning Santyagodagi uyini vayron qiladilar. Vafotidan keyin shoir hayotligida chop etolmagan kitoblarini turli mamlakatlardagi doʻstlari, muxlislari bosmadan chiqarib, koʻp nusxalarda tarqatishadi.
“Savollar kitobi”da bitilgan ezgu, quv, ayni paytda murakkab savollar har bir oʻquvchini javob izlashga, dunyoning siru asrorlari haqida tasavvur qilishgan undaydi.
“Yolgʻiz atirgul” kitobining nomi ramziy maʼnoda mashhur Aku-Aku qabilalarining makoni qadimiy Rapa Nui orollarini anglatadi. Shoir oʻlimidan bir oz avval oʻsha yerni ziyorat qilgan edi.
Pablo Neruda sheʼrlari, nasriy asarlarini hamon oʻquvchilar sevib mutolaa etishadi.
Ma’lumotlarni rus tilida o‘qing👇
Крупный представитель мировой литературы 20 века, поэт, лауреат многих национальных и международных премий, активный общественный деятель и политик, неутомимый борец за мир. Его настоящее имя Нефтали Рикардо Рейес.
Пабло Неруда, родившийся в семье железнодорожного рабочего в городке Парраль на юге Чили, детство провел в городе Темуко – в непростых условиях. Писать стихи начал с детства. В 1921 году стихотворение «Песня Байрам» победило на студенческом литературном конкурсе и получило приз. В 1923 году вышла первая книга «Ночные пейзажи», а в 1924 году вышла вторая книга — «Двадцать стихотворений о любви и песня об отчаянии». После окончания филологического факультета Педагогического института провел несколько лет в ряде азиатских и европейских стран по требованию дипломатической службы.
Сборник стихов «Родина наша едина – Родина», считающийся первой вершиной творчества поэта, был написан в 1933 году и издан в 1935 году.
Во время гражданской войны в Испании Пабло Неруда жил в Мадриде и работал в чилийском посольстве. Под влиянием событий войны в Испании он создает книгу стихов «Испания в моем сердце». В годы Великой Отечественной войны он писал стихи из цикла «Песня о любви к Сталинграду», проникнутые ненавистью к фашизму и духом доброжелательности к жителям давно осажденного города, и читал их в многолюдных городах. Он печатает множество экземпляров в виде плакатов и развешивает их на улицах.
В 1948-1952 годах скрывается в эмиграции, убегает от чилийской полиции и живет за границей. В 1949 году поэт создал свою главную книгу – эпопею «Песнь человечества». Книга была издана в Мексике в 1950 году, а произведение было тайно напечатано в Чили. «Песнь человечества» – высшая вершина творчества поэта.
Путешествие по странам Европы и Азии дает большой материал для создания книги стихов «Виноградники и ветры» (1953). В течение следующих двух лет поэт закончил философские оды: «Ода обыденным вещам» (1954) и «Новые оды обыденным вещам» (1955). При этом поэт обращается к эпическому жанру. А в 1957 году Пабло Неруда издает «Третью книгу од» под названием «Estravagario» («Интеллектуальная бессвязность» и «Ничего — и почти все»).
В 1969 г. вышла книга стихов «Хамон…», а в 1970 г. «Киямат».
В 1971 году Пабло Неруда был удостоен Нобелевской премии по литературе.
В 1949 году Пабло Неруда принял участие в международной литературной конференции, посвященной 150-летию со дня рождения Пушкина в России. С ним знакомы многие писатели-поэты России и братских республик, в том числе Гафур Гулям. В 1962 году Пабло Неруда приехал в Ташкент, участвовал в литературных встречах, был гостем в доме народного поэта Узбекистана Гафура Гулама в Бешёгоче.
11 сентября 1973 года нацисты устроили государственный переворот в Чили. Президент страны Сальвадор Альенде застрелен.Пабло Неруда скончался 23 сентября 1973 года в связи с трагедией, постигшей его страну и народ. Нацисты разрушают дом Пабло Неруды в Сантьяго. После его смерти друзья и поклонники поэта в разных странах переиздали его книги, не изданные при его жизни, и распространили их во многих экземплярах.
Красивые, острые и в то же время сложные вопросы, написанные в «Книге вопросов», побуждают каждого читателя искать ответы и представлять сокровенные тайны мира.
Название книги «Одинокая роза» символически отсылает к древним островам Рапа-Нуи, родине знаменитых племен аку-аку. Поэт посетил это место незадолго до смерти.
Стихи и прозаические произведения Пабло Неруды до сих пор любимы читателями.
[/spoiler]
This domain is for use in illustrative examples in documents. You may use this domain in literature without prior coordination or asking for permission.
More information...