Adabiyotimizga oʻtgan asrning 50-yillarida bir guruh isteʼdodli yosh ijodkorlar kirib keldi. Ular orasida Jonrid Abdullaxonovning ham oʻziga munosib oʻrni bor. U 1929 yili Namanganda oddiy mehnatkash oilasida dunyoga kelgan.
Beshafqat urush uning murgʻak taqdiriga ham oʻz changalini solgan. Avvaliga onasi Shahribonu hamshira sifatida frontga ketib, yil oʻtmay, undan qoraxat kelgan. Koʻp oʻtmay otasi Muhiddin Abdullaxonov jangga ketib qaytmagan. Bor-yoʻgʻi 14 yoshga kirgan Jonrid taqdir soʻqmoqlaridan oʻtib, Namangandan Toshkentga piyoda yoʻl oladi.
Jonrid Abdullaxonov avval Oʻrta Osiyo Davlat universitetining jurnalistika fakultetini, soʻng Moskvadagi Oliy adabiyot kursini tugatdi. Bir tomondan Oydin, Said Ahmad, Hamid Gʻulom, Hakim Nazir, Turob Toʻla, ikkinchi tomondan Konstantin Paustovskiy, Stepan Zlobin kabi adiblar unga ustozlik qildilar. Radio va televideniyedagi hamda Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasidagi ijodiy muhit uning yozuvchi boʻlib shakllanishida maktab vazifasini oʻtadi.
Jonrid Abdullaxonovning birin-ketin “Maktabdoshlarim” (1952) nomli birinchi sheʼriy toʻplami, “Hikoyalar” (1956), “Toʻyga kelinglar” (1960), “Tong yorishgan sohilda” (1962) kabi hikoyalar toʻplamlari nashr etildi. Ularda yosh nasllarning, tengdoshlarining hayoti, muhabbati, tashvish va intilishlari oʻz ifodasini topdi. Uning “Gulchehra” (1962) qissasi yoʻl xususida, qurilish-bunyodkorlik haqida edi. Adibning birinchi yirik epik asari ‒ “Yoʻl” (1964) romani ham xuddi shu bunyodkorlik, inson tashvishlari, hayot kechinmalari haqida hikoya qiladi. Shundan soʻng muallifning ketma-ket “Borsa-kelmas” (I-II kitob, 1978–1980), “Xonadon”, “Suiqasd” (1991) kabi romanlari chop etildi.
“Toʻfon” ishchilar sinfi hayotidan hikoya qilsa, “Borsa-kelmas” romanida Orol dengizi muammosi, ona tabiat muhofaza masalalari oʻz ifodasini topgan. “Suiqasd” romanida esa mehnatkashlarning haqqiga xiyonat qilgan, jamiyatni maʼnaviy-iqtisodiy inqirozga olib kelgan, yulgʻich, poraxoʻr va koʻzboʻyamachilarning aft-angori fosh etilgan. Xuddi shunday holat adibning “Tergov” (2000) romanining ham magʻziga singdirib yuborilgan. Adibning “Oh, oʻsha koʻzlar” (2002) toʻplamidan soʻnggi yillarda yaratgan hikoyalari, hangoma va xotiralari oʻrin olgan.
“Oʻzbek adiblari” (S. Mirvaliyev, R. Shokirova. Toshkent, Gʻafur Gʻulom nomidagi adabiyot va sanʼat nashriyoti, 2016) kitobidan.
Ma’lumotlarni rus tilida o‘qing👇
Группа талантливых молодых художников вошла в нашу литературу в 50-х годах прошлого века. Среди них достойное место занимает Джонрид Абдуллаханов. Он родился в 1929 году в Намангане в обычной рабочей семье.
Жестокая война сказалась и на его судьбе. Сначала его мать Шахрибону ушла на фронт медсестрой, а через год заболела. Вскоре его отец, Мухиддин Абдуллаханов, ушел на войну и не вернулся. Только 14-летний Джонрид пересекает тропы судьбы и идет пешком из Намангана в Ташкент.
Джонрид Абдуллаханов сначала окончил факультет журналистики Центральноазиатского государственного университета, а затем Высшие литературные курсы в Москве. С одной стороны, его наставниками были такие писатели, как Айдын, Саид Ахмад, Хамид Гулам, Хаким Назир, Туроб Тола, а с другой стороны, Константин Паустовский, Степан Злобин. Творческая среда радио и телевидения и Союза писателей Узбекистана служит школой его становления как писателя.
Один за другим были изданы первый сборник стихов Джонрида Абдуллаханова «Мои одноклассники» (1952), рассказы «Хикоялар» (1956), «Приходи на свадьбу» (1960), «Тонг ярышган сохильда» (1962). . В них нашли выражение жизнь, любовь, заботы и чаяния молодых поколений и сверстников. Его рассказ «Гульчехра» (1962) был посвящен дорожному строительству. О том же творчестве, человеческих заботах, жизненных переживаниях повествует и первое крупное эпическое произведение писателя — роман «Дорога» (1964). После этого подряд были опубликованы такие романы автора, как «Борса-кельмас» (Книги I-II, 1978-1980), «Дом», «Покушение» (1991).
Если «Тофон» рассказывает о жизни рабочего класса, то «Борса-кельмас» описывает проблему Аральского моря и защиты матушки-природы. Роман «Покушение» разоблачает скандалы воров, взяточников и аферистов, которые предали права трудящихся, довели общество до духовного и экономического кризиса. Подобная ситуация легла в основу романа писателя «Следствие» (2000). В авторский сборник «Ох уж эти глаза» (2002 г.) вошли рассказы, песни и воспоминания, созданные им в последние годы.
Из книги «Узбекские писатели» (С. Мирвалиев, Р. Шокирова. Ташкент, издательство литературы и искусства им. Гафура Гулома, 2016).
[/spoiler]
This domain is for use in illustrative examples in documents. You may use this domain in literature without prior coordination or asking for permission.
More information...