Tugʻma qizilcha sabablari va davolash sirlari

Tugʻma qizilcha sabablari va davolash sirlari

Tugʻma qizilcha – virusli kasallik boʻlib, zararlangan ayoldan homiladorlik vaqtida bolaga oʻtadi. Ayolning zararlanishi homiladorlik vaqtida yoki undan oldin roʻy berishi mumkin. Kasallik homila rivojlanishidagi koʻplab nuqsonlar bilan namoyon boʻladi, ayniqsa eshituv va koʻrish aʼzolari, yurak-qon tomir tizimi va nerv tizimidagi oʻzgarishlar. Koʻpincha kasallik belgilari bola hayotining ilk kunlarida yuzaga chiqadi, kam hollarda biroz vaqt oʻtganidan keyin bu holat roʻy beradi. Diagnostikasi bola dunyoga kelishi bilanoq laborator test va klinik belgilar (yuqorida sanab oʻtilgan) yordamida qoʻyiladi. Maxsus davo mavjud emas, interferon preparatlar va simptomatik davo qoʻllaniladi.

Pediatr shifokor bolada ushbu kasallik diagnozini qoʻyadigan boʻlsa, virus yon atrofdagilarga ham yuqish ehtimoli yuqori deganidiri. Kasallik oʻz nomini 1740-yilda olgan, bunga eng koʻp tarqalgan kasallik belgisi – trombositopenik purpura sabab boʻlgan. Kasallik haqida ilk maʼlumotlar shifokor F.Xofman tomonidan keltirilgan. Ammo, 2 asrdan ortiqroq vaqt oʻtib tugʻma qizilcha jiddiy kasallik ekanligi va XX asr ikkinchi yarmida kasallik qoʻzgʻatuvchisi virus ekanligi aniqlandi. Hamda homilador ayol zararlanishi va homilaga taʼsiri ham yaxshi oʻrganildi.

Kasallikning oʻziga xos jihatlaridan yana biri – kasallik bahor-yoz mavsumida keng tarqaladi. Yiring emidemik holatlar har 6-9 yilda takrorlanadi. Shu sababli pediatriya sohasida kasallik profilaktikasi katta ahamiyat kasb etadi. Bolalar aynan 1 yoshga kirgunlariga qadar tugʻma qizilchaga qarshi emlanadi va ular kelajakda ushbu kasallikka chalinmaydi, ayniqsa homilador ayollar.

Statistika boʻyicha tugʻma qizilcha yangi tugʻilgan chaqaloqlarda uchraydigan barcha kasalliklarning 10 % ini tashkil etadi. Homiladorlikning 1-haftasida ayol yoki homilaning zararlanishi oqibatida tabiiy abort holati 40 % ni tashkil etadi. 75 % holatlarda esa bir necha aʼzolar tizimida tugʻma nuqsonlar yuzaga chiqadi. Soʻngi statistik maʼlumotlarga qaraganda, kasallik koʻpayib bormoqda.

Tugʻma qizilcha sabablari

Kasallikning yagona qoʻzgʻatuvchisi qizilcha virusi amerikalik olim tomonidan 1961-yilda ajratib olingan. Ushbu virus RNK-saqlovchi boʻlib, togaviruslar oilasiga mansub. Virus zararlangan onadan yoʻldosh orqali homilaga yuqadi, uning qoniga tushadi. Uning yuqishi homilador ayolning zararlangan vaqtiga bogʻliq boʻladi. Agar homilador ayol homiladorlikning birinchi uch oyligida zararlansa, unday holatda 60-90 % ehtimol bilan bolada ham tugʻma qizilcha tashxisi aniqlanadi.

Homiladorlikning ikkinchi uch oyligida kasallanish ehtimoli 12-20 % gacha pasayadi. Homiladorlikning soʻngi muddatlarida esa virus bilan zararlanish xavfi yana ortadi, bunga sabab yoʻldoshning himoya barerining zaiflashuvidir. Ayolning zararlanishida uning avval emlanmaganligi xavf omiligi kiradi.

Yoʻldosh qon tomirlari orqali virus homila qoniga tushadi va oʻz taʼsirini boshlaydi. U toʻgʻridan-toʻgʻri genetik tizimga taʼsir qiladi (xromosomalarga), aʼzolar shakllanishi va rivojlanishini buzadi, natijada homilada tugʻma nuqsonlar kelib chiqadi. Bundan tashqari, virus mayda qon tomirlarni ham zararlaydi, bu esa homilada qon aylanishini buzilishiga olib keladi. Buning oqibatida homilada ozuqa va kislorod yetib kelishi kamayadi, bu ham homila aʼzolar tizimida nuqsonlar rivojlanishiga sabab boʻladi. Koʻz shishasimon moddasi va ichki quloqdagi chigʻanoqqa virusning taʼsiri – sitodestruktiv koʻrinishda, yaʼni toʻgʻridan-toʻgʻri hujayralarni buzilishiga sabab boʻladi. Homilador ayol qancha erta muddatlarda zararlansa, virusning homilaga taʼsiri shunchalik jiddiy boʻladi. Chunki aynan homiladorlikning erta muddatlarida homilaning bir necha aʼzolar tizimi shakllana boshlaydi.

Tugʻma qizilchaning belgilari

1942-yilda N.Gregg tugʻma qizilchaning uchta asosiy belgilari haqida maʼlumot berib oʻtgan edi: koʻruv aʼzolari zararlanishi (koʻpincha tugʻma katarakta), karlik va yurak tugʻma nuqsonlari. Kasallik belgilari bola dunyoga kelishi bilanoq yuzaga chiqadi, kam holatlarda bir necha yillardan keyin. Yaʼni aqliy rivojlanishdan ortda qolishda. Kasallik belgilari ayolning homiladorlik holatida zararlangan vaqtiga bogʻliq. Shu sababli tibbiyot amaliyotida doim ham Gregg uchlik simptomi namoyon boʻlavermaydi. Agar yuqoridagi belgilar namoyon boʻlmasa, unday holatda kasallik nisbatan yengilroq shaklda kechayotganidan dalolat beradi.

Yurak tugʻma nuqsonlaridan koʻpincha aorta klapanlaridagi muammolar, aorta stenozi, qorinchalar aro toʻsiqdagi nuqson, hamda qorinchalararo devordagi oʻzgarishlar kuzatiladi. Bu kabi kamchiliklar qon aylanish tizimiga jiddiy zarar yetkazadi, natijada barcha ichki aʼzolar rivojlanishda u yoki bu darajada ortda qoladi.

Nerv tizimidagi oʻzgarishlarda – mikrosefaliya, gidrosefaliya, meningoensefalopatiyalar, paralich va talvasalar, es-hushning buzilishi kabi patologiyalar uchrab turadi. Katarakta, glaukoma, mikrooftalmiya kabi simptomlar yuzaga chiqish ehtimoli zararlanish homiladorlikning birinchi haftasida roʻy bergan boʻlsa, juda yuqori boʻladi. Bundan tashqari, koʻp holatlarda tana skelet tizimida ham oʻzgarishlar kuzatiladi: osteoporoz, chanoq-son boʻgʻimi displaziyasi, sindaktiliya kabilar. Kam hollarda siydik ayirish va hazm qilish tizimida nuqsonlar kelib chiqadi.

Tugʻma qizilchaning asosiy simptomlaridan yana biri – trombositopenik purpuradir, bunga sabab zararlangan bolaning qon tomirlari va qon aylanish tizimidagi kamchiliklardir. Vizual koʻruvda purpuralar tananing barcha qismidagi yorqin-qizil rangdagi toshmalar koʻrinishida boʻladi. Odatda toshmalar bola dunyoga kelganidan 2 hafta oʻtib oʻz-oʻzidan, davosiz yoʻqolib ketadi. Kasallik xos boʻlmagan belgilardan biri – yangi tugʻilgan chaqaloqlar sariqligining uzoq muddat davom etishidir, bunga sabab organizm qon tizimi ortqicha bilirubinni ajrata olmayotganligidir.

Tugʻma qizilcha diagnostikasi

Tashxislashning birinchi bosqichi – erta perinatal diagnostika, yaʼni homiladorlik vaqtida tekshiruvlar olib borish. Bu kabi tekshiruvlar infeksionist yoki akusher-ginekolog tomonidan olib boriladi. Agar tashxis tasdiqlansa, ayol kishi homiladorlikni davom ettirish yoki sunʼiy toʻxtatish imkoniyatiga ega boʻladi. Bolada kasallik rivojlanish ehtimoli homiladorlik muddatiga bogʻliq va bu homiladorlikning ilk uch oyligida aniqlangan boʻlsa, 60-90 % ehtimol bilan tugʻilajak bolada ham kasallik aniqlanadi.

Bola dunyoga kelgach tugʻma qizilcha belgilarga asoslanib taxminiy tashxislanadi. Shifokorlar birinchi navbatda bolaning eshituv va koʻruv aʼzolariga eʼtibor qaratadilar. Neonotolog fizikal tekshiruvda bolaning yorugʻlikka va tovushlarga reaksiya bildirmayotganini aniqlashi mumkin. Bundan tashqari, tugʻma yurak nuqsonlariga ham gumon qilish mumkin. Tashqi nevrologik belgilardan: mushak tonusining buzilishi, mikrosefaliya, gidrosefaliya, meningizm belgilari va boshqalar aniqlanishi mumkin. Teridagi yorqin qizil toshmalar bola hayotining ilk kunlaridayoq yuzaga chiqadi.

Tugʻma qizilcha laborator tekshiruvlar asosida tasdiqlanadi. Organizm suyuqligida maxsus IgM-antitelolari aniqlansagina tashxis asoslangan hisoblanadi, bu usul IFA-tekshiruvi deb ataladi. Laborator tekshiruvlar tugʻma qizilcha kasalligini boshqa shunga oʻxshash virusli kasalliklardan farqlab olishga imkon beradi, masalan sitomegalovirus, toksiolazmoz, Epshteyn-Barr virusi va boshqalar.

Yurak nusonlarini aniqlash uchun EKG va ExoKG tekshiruvlari oʻtkaziladi. Eshituv va koʻruv aʼzolaridagi kamchiliklar tor doiradagi mutaxassislar tomonidan aniqlanadi, masalan oftalmolog va otolaringolog. Bundan tashqari, bolalar nevropatologi va psixiatr tekshiruvlari va tavsiyalari kerak boʻladi, hamda bola aqliy rivojlanishdan ortda qolsa ular doimo nazorat ostida boʻlishlari kerak.

Tugʻma qizilcha davosi

Barcha muolajalar qatʼiy ravishda statsionar sharoitda olib boriladi. Tugʻma qizilcha virusli kasallik boʻlganligi sababli bemor bolalarga virusga qarshi preparat – interferonlar buyuriladi, qolgan barcha muolajalar simptomatik hisoblanadi.

Davo chora tadbirlari turli aʼzolardagi nuqsonlarni bartaraf etishga qaratilgan boʻladi. Yurak tugʻma nuqsonlari hozirgi kunda jarrohlik amaliyoti yordamida bartaraf etilish imkoniyatiga ega. Eshituv va koʻruv aʼzolaridagi kamchiliklar esa iloji boricha davolanishga harakat qilinadi. Bosh miya jarohatlari va nuqsonlarini bartaraf etib boʻlmaydi, shifokorlar faqatgina bosh miya ichki bosimi, talvasalar kabi belgilarga qarshi kurashishlari mumkin, ammo butunlay davolashning imkoni yoʻq. Sanab oʻtilgan barcha davo choralari bola hayot sifatini oshirishga yordam beradi. Bir vaqtning oʻzida bolaga ijtimoiy moslashish uchun ham koʻmaklashish kerak boʻladi, chunki bemor bola nogiron hisoblanadi, hamda aqliy rivojlanishdan ortda qolishi ham mumkin.

Tugʻma qizilcha oqibati va profilaktikasi

Kasallik oqibati uning ogʻirlik darajasi va homiladorlik muddatiga bogʻliq boʻladi. Ogʻir holatlarda bemor bola yashash muddati bir necha yillarni tashkil etishi mumkin. Agar eshituv va koʻruv aʼzolari yengil oʻzgarishlarga uchragan boʻlsada, kelajakda bolada rivojlanishdan ortda qolish va nevrologik kamchiliklar yuzaga chiqish ehtimoli bor.

Oʻlim kuzatilishiga sabab yurak tugʻma nuqsonlari va qon-tomirlardagi kamchiliklari (aorta stenozi, arterial yoʻlning ochiqligi), mikrosefaliya, gidrosefaliya, meningoensefalit, gepatit, suyak tizimidagi kasalliklar, ogʻir trombositopeniya, immun tizimi zaifligi tufayli ikkilamchi infeksiyaning aralashishi va boshqalar. Tugʻma qizilcha virus qonda umuman topilmaganda bola butunlay sogʻaygan deb hisoblanadi. Kasallikdan soʻng turgʻun immunitet shakllanadi.

Kasallik profilaktikasi homiladorlik vaqtida tugʻma qizilchani erta muddatlarda aniqlashdan iborat. Zararlanish homiladorlikning ilk uch oyligida roʻy bergan boʻlsa, homiladorlikni sunʼiy ravishda toʻxtatish tavsiya etiladi, chunki bu muddatda virusning homilaga yuqish xavfi juda yuqori boʻladi. Bu kabi bolalarda oʻlim holati qayd etilishi yuqori darajalarda boʻladi. Tugʻma qizilchaning yana bir samarali profilaktika usullaridan biri – emlashdir. Bolalarda qizilchaga qarshi emlash bir yoshga kirguniga qadar oʻtkaziladi. Katta yoshli insonlar, ayniqsa ayollar har 10 yilda qayta emlanib turishlari tavsiya etiladi.

Ikid.uz
Ma’lumotlarni rus tilida o‘qing👇
Врожденная краснуха – это вирусное заболевание, которое передается от инфицированной женщины ее ребенку во время беременности. Повреждение женщины может произойти во время беременности или до нее. Заболевание проявляется многими дефектами развития плода, особенно изменениями органов слуха и зрения, сердечно-сосудистой системы и нервной системы. Часто симптомы заболевания проявляются в первые дни жизни ребенка, в редких случаях по прошествии некоторого времени возникает такая ситуация. Диагноз ставится сразу после рождения ребенка с помощью лабораторных исследований и клинических признаков (перечисленных выше). Специфического лечения нет, применяются препараты интерферона и симптоматическое лечение.

Если педиатр диагностирует у ребенка это заболевание, значит, есть большая вероятность, что вирус передастся окружающим. Болезнь получила свое название в 1740 г. из-за наиболее распространенного симптома болезни — тромбоцитопенической пурпуры. Первые сведения о болезни дал врач Ф. Хофман. Однако более чем через 2 века было обнаружено, что врожденная краснуха — серьезное заболевание, а во второй половине 20 века было установлено, что возбудителем заболевания является вирус. Вред для беременных женщин и воздействие на плод также хорошо изучены.

Еще одной особенностью болезни является то, что она широко распространяется в весенне-летний период. Гнойные эмидемические случаи рецидивируют каждые 6-9 лет. Поэтому профилактика заболеваний имеет большое значение в области педиатрии. Детей прививают от врожденной краснухи до достижения ими ровно 1 года, и в дальнейшем они не заболеют этим заболеванием, особенно беременные женщины.

По статистике на врожденную краснуху приходится 10% всех заболеваний у новорожденных. В 1-ю неделю беременности из-за повреждения женщины или плода частота естественных абортов составляет 40%. В 75% случаев врожденные дефекты возникают в нескольких системах органов. Согласно последним статистическим данным, заболеваемость увеличивается.

Причины врожденной краснухи

Единственный возбудитель заболевания, вирус краснухи, был выделен американским ученым в 1961 году. Этот вирус является вирусом-хранилищем РНК и принадлежит к семейству тогавирусов. Вирус передается от инфицированной матери к плоду через плаценту и попадает в ее кровь. Его передача зависит от времени заражения беременной женщины. Если беременная женщина заболела в первые три месяца беременности, то у ребенка будет диагностирована врожденная краснуха с вероятностью 60-90%.

Во втором триместре беременности вероятность заражения снижается до 12-20%. На последних сроках беременности риск заражения вирусом вновь возрастает, что связано с ослаблением защитного барьера плаценты. Фактором риска для женщины является то, что она ранее не была вакцинирована.

Через кровеносные сосуды плаценты вирус попадает в кровь плода и начинает свое действие. Непосредственно влияет на генетическую систему (хромосомы),нарушает формирование и развитие органов, в результате чего возникают врожденные дефекты у плода. Кроме того, вирус повреждает и мелкие кровеносные сосуды, что приводит к нарушению кровообращения у плода. В результате снижается поступление питательных веществ и кислорода к плоду, что также вызывает развитие пороков в системе органов плода. Действие вируса на стекловидное тело и оболочки внутреннего уха носит цитодеструктивный характер, то есть вызывает прямое поражение клеток. Чем раньше заразится беременная женщина, тем серьезнее воздействие вируса на плод. Потому что именно на ранних сроках беременности начинают формироваться несколько систем органов плода.

Симптомы врожденной краснухи

В 1942 г. Н. Грегг сообщил о трех основных симптомах врожденной краснухи: поражении органов зрения (часто врожденная катаракта), глухоте и врожденных пороках сердца. Симптомы заболевания появляются сразу после рождения ребенка, в редких случаях через несколько лет. То есть отставание в умственном развитии. Симптомы заболевания зависят от времени, когда женщина пострадала во время беременности. Поэтому симптом триады Грегга не всегда проявляется в медицинской практике. Если вышеперечисленные симптомы не проявляются, то это говорит о том, что заболевание протекает в относительно легкой форме.

Врожденные пороки сердца часто включают проблемы с аортальным клапаном, аортальный стеноз, дефекты межжелудочковой перегородки и изменения межжелудочковой стенки. Такие дефекты вызывают серьезные повреждения системы кровообращения, в результате чего все внутренние органы в той или иной степени отстают в развитии.

При изменениях нервной системы возникают такие патологии, как микроцефалия, гидроцефалия, менингоэнцефалопатии, параличи и судороги, потеря сознания. Вероятность появления таких симптомов, как катаракта, глаукома, микроофтальмия, очень велика, если повреждение произошло в первую неделю беременности. Кроме того, во многих случаях наблюдаются и изменения костной системы организма: остеопороз, дисплазия тазобедренных суставов, синдактилия и др. В редких случаях отмечаются дефекты мочевыделительной и пищеварительной систем.

Еще одним из основных симптомов врожденной краснухи является тромбоцитопеническая пурпура, причиной которой являются дефекты сосудов и системы кровообращения больного ребенка. Визуально пурпуры выглядят как ярко-красные высыпания по всему телу. Обычно сыпь проходит самостоятельно без лечения через 2 недели после рождения ребенка. Одним из неспецифических симптомов заболевания является длительное течение желтухи у новорожденных, что обусловлено неспособностью кровеносной системы организма выводить избыток билирубина.

Диагностика врожденной краснухи

Первым этапом диагностики является ранняя перинатальная диагностика, то есть проведение обследований во время беременности.Такие осмотры проводит инфекционист или акушер-гинеколог. Если диагноз подтвердится, у женщины будет выбор сохранения беременности или искусственного прерывания. Вероятность развития заболевания у ребенка зависит от срока беременности, и при выявлении его в первые три месяца беременности заболевание будет выявлено у будущего ребенка с вероятностью 60-90%.

При рождении ребенка его предварительно диагностируют на основании признаков врожденной краснухи. В первую очередь врачи обращают внимание на слух и зрение ребенка. Во время медицинского осмотра неонатолог может обнаружить, что ребенок не реагирует на свет и звуки. Также можно заподозрить врожденные пороки сердца. Из внешних неврологических признаков можно выделить: нарушения мышечного тонуса, микроцефалию, гидроцефалию, признаки менингизма и др. Ярко-красные высыпания на коже появляются в первые дни жизни ребенка.

Врожденная краснуха подтверждается на основании лабораторных исследований. Диагноз ставится на основании обнаружения специфических IgM-антител в жидкости организма, этот метод называется ИФА-тестированием. Лабораторные исследования позволяют отличить врожденную краснуху от других подобных вирусных заболеваний, таких как цитомегаловирус, токсиолазмоз, вирус Эпштейна-Барр и др.

Тесты ЭКГ и ЭкзоКГ проводятся для выявления паттернов сердца. Дефекты органов слуха и зрения определяет узкий круг специалистов, например, офтальмолог и отоларинголог. Кроме того, потребуются осмотры и направления к детским невропатологам и психиатрам, и они всегда должны находиться под наблюдением при отставании ребенка в умственном развитии.

Лечение врожденной краснухи

Все процедуры строго выполняются в стационарных условиях. Поскольку врожденная краснуха — вирусное заболевание, детям назначают противовирусный препарат — интерфероны, все остальные методы лечения — симптоматические.

Лечебные мероприятия направлены на устранение дефектов различных органов. Врожденные пороки сердца теперь можно устранить хирургическим путем. Недостатки органов слуха и зрения стараются максимально лечить. Травмы и дефекты головного мозга устранить невозможно, врачи могут только бороться с такими симптомами, как внутреннее давление мозга, судороги, но полного излечения возможности нет. Все перечисленные средства помогают улучшить качество жизни ребенка. В то же время необходимо помочь ребенку в социальной адаптации, так как больной ребенок считается инвалидом, может отставать в психическом развитии.

Последствия врожденной краснухи и профилактика

Последствия заболевания зависят от его тяжести и срока беременности. В тяжелых случаях продолжительность жизни больного может составлять несколько лет.Если органы слуха и зрения претерпели незначительные изменения, есть вероятность того, что ребенок будет отставать в развитии и в будущем у него разовьется неврологический дефицит.

Причинами смерти являются врожденные пороки сердца и пороки сосудов (аортальный стеноз, проходимость артериального пути), микроцефалия, гидроцефалия, менингоэнцефалит, гепатит, заболевания костной системы, выраженная тромбоцитопения, вмешательство при вторичной инфекции вследствие слабости иммунная система и др. Когда вирус врожденной краснухи не обнаруживается в крови, ребенок считается полностью излеченным. После перенесенного заболевания формируется стойкий иммунитет.

Профилактика заболевания заключается в раннем выявлении врожденной краснухи во время беременности. Если повреждение произошло в первые три месяца беременности, рекомендуется искусственное прерывание беременности, так как в этот период очень высок риск передачи вируса плоду. У таких детей высокая смертность. Еще одним эффективным методом профилактики врожденной краснухи является вакцинация. Детей прививают от краснухи до года. Взрослым, особенно женщинам, рекомендуется проводить ревакцинацию каждые 10 лет.

Ikid.uz
[/spoiler]

This domain is for use in illustrative examples in documents. You may use this domain in literature without prior coordination or asking for permission.

More information...

Если вам понравилась статья, поделитесь ею с друзьями в социальных сетях.
Sirlar.uz

;-) :| :x :twisted: :smile: :shock: :sad: :roll: :razz: :oops: :o :mrgreen: :lol: :idea: :grin: :evil: :cry: :cool: :arrow: :???: :?: :!: